Porady dermatologa: suche i spierzchnięte usta

Struktura ust: dlaczego są one tak delikatne?

W porównaniu do innych partii ciała, skóra ust ma zdecydowanie inną strukturę. Jest znacznie cieńsza i bardziej  przezroczysta, przez co naczynia krwionośne są bardziej widoczne , a usta przybierają charakterystyczną różowoczerwoną barwę.

Ścisłej mówiąc, zewnętrzna warstwa, tj. warstwa rogowa ust jest nawet siedmiokrotnie cieńsza niż w pozostałych częściach twarzy. 

Warstwa rogowa , składająca się z obumarłych komórek, odgrywa istotną funkcję obronną, pozostaje w stałym kontakcie ze środowiskiem zewnętrznym.

W 90% spełnia funkcję bariery ochronnej, przed wnikaniem obcych i szkodliwych substancji do głębszych warstw oraz chroni przed utratą wody (TEWL-transepidermalna utrata wody w skórze ).

W związku z tym, że w ustach warstwa ochronna jest znacznie mniejsza, a zawarta w komórkach woda ma tendencję do stałego zmniejszania się , prowadzi to do odwodnienia skóry ust.

Z najnowszych badań wynika, że zawarte w naskórku ceramidy, związki z grupy lipidów, działają jak cement pomiędzy korneocytami, ściśle do siebie przylegają, zapewniając nieprzepuszczalną powłokę dla wody. Komórki naskórka są bardzo ważne w utrzymywaniu optymalnej bariery ochronnej dla ust.

Nasze wargi mają jeszcze jedną specyficzną cechę: nie mają gruczołów potowych ani włosów. Oznacza to, że pozbawione są naturalnej ochrony lipidowej, film hydrolipidowy jest minimalny, co zwiększa ryzyko odwodnienia. Także melanocyty, w których przebiega produkcja melaniny- naturalnego barwnika, występują w mniejszych ilościach. W konsekwencji oznacza to mniejszą ochronę przeciw promieniowaniu słonecznemu.

Najczęstszą występującą dolegliwością dotyczącą  ust jest – suchość. Objawia się ona nie tylko ekstremalnie suchymi ustami, ale także czasem  pęknięciami, a nawet powstawaniem krwawiących, bolesnych ran. Widoczne objawy to: pieczenie, zaczerwienienie, opuchlizna, uczucie napięcia. Przyczyną suchych ust są zarówno czynniki wewnętrzne jak i zewnętrzne.

Wewnętrzne czynniki występują znacznie rzadziej i jest to m.in. niedobór witamin ( głównie witaminy B i C), wirusy, infekcje bakteryjne lub grzybiczne , a także odwodnienie organizmu.

W przypadku powstania  infekcji, bardzo ważne jest zaprzestanie używania wszelkich pomadek, błyszczyków i innych kosmetyków, gdyż może to prowadzić do rozprzestrzenienia choroby na okoliczne miejsca wokół ust oraz jak najszybsze zgłoszenie się do dermatologa, w celu rozpoznania  problemu. 

Niektóre leki, jako skutki uboczne mogą  powodować wysuszenie i spierzchnięcie ust, np. izotretynoina (przeciwtrądzikowa), leki moczopędne, przeciwlękowe i antydepresyjne.

Jednak najczęstszą przyczyną suchości ust jako czynnik wewnętrzny zalicza się atopowe zapalenie skóry, stan osłabienia i wysuszenia skóry związany z predyspozycją do alergii wziewnych i  pokarmowych.

 Druga grupa powodująca podrażnienia ust to czynniki zewnętrzne, które w związku z delikatną warstwą  zewnętrzną ust, oddziałują na nie bardzo mocno.

Najczęściej występujące z nich to:

1. Zimny, ciepły lub suchy bądź wietrzny klimat ( np. w górach lub nad morzem),  w którym dochodzi do zwiększonej utraty wody, a w konsekwencji do odwodnienia.
2. Przyzwyczajenia do częstego oblizywania i przygryzania ust; ślina usuwa  i tak już cienką warstwę hydrolipodową, która zapewnia ochronę przed wysychaniem.
3. Alergiczne zapalenia skóry powodowane przez produktu uczulające: mydła, pasty do zębów, płyny do płukania ust czy pomadki.

Bardzo istotne znaczenie ma zatem ma unikanie nieodpowiednich, słabej jakości produktów, które mogą zawierać drażniące i uczulające substancje.

Jeśli dojdzie do uczulenia, najlepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe zaprzestanie używania podejrzanych produktów i skontaktowanie się z dermatologiem, w celu zdiagnozowania przyczyny problemu za pomocą odpowiednich testów.

Środki zaradcze i leczenie

Najlepszą metodą zachowania zdrowych ust jest odpowiednie nawilżanie ich od wewnątrz, za pomocą odpowiedniej diety zawierającej owoce i warzywa, a także spożywanie minimum 2 litrów wody dziennie. Od zewnątrz możemy sobie pomóc stosując balsamy do ust, które mają funkcję nawilżającą, odżywczą i ochronną.

 Najlepiej grubą warstwę aplikować  rano i wieczorem, a także w ciągu dnia, nawet pod pomadkę.

Na wieczór warto zastosować maskę na usta, która przyniesie ulgę i ukojenie.

Najlepszymi substancjami chroniącymi usta przed wiatrem, słońcem i zimnem są substancje pochodzenia roślinnego.

Jedną z nich, jest bogate w składniki odżywcze masło shea, naturalny produkt  o właściwościach zmiękczających, łagodzących i przyspieszających regenerację skóry.

Warto zwrócić uwagę na witaminę E, która działa antyoksydacyjnie, a także koi i łagodzi podrażnienia. Kwasy tłuszczowe zawarte w olejach roślinnych ( pszenica, słonecznik, siemię lniane), także są ważnym składnikiem balsamów do ust.

Jeśli nie występują żadne zewnętrzne lub wewnętrzne przeciwskazania, od lekarza dermatologa można używać tego typu kosmetyków, aby zapobiegać i redukować pieczeniu ,suchości i spierzchnięciu ust, a tym samym zapewnić im piękny estetyczny wygląd.